ไข้เลือดออก (DENGUE FEVER) ภัยร้ายจากยุงลาย

ไข้เลือดออก (Dengue fever)

โรคอันตรายที่มากับยุงลาย ป้องกันได้ รู้เท่าทัน ปลอดภัยกว่า

โรคไข้เลือดออกคืออะไร?

ไข้เลือดออก (Dengue Fever) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue virus) ซึ่งมีทั้งหมด 4 สายพันธุ์ ได้แก่ DENV-1, DENV-2, DENV-3 และ DENV-4 โดยมียุงลายเพศเมียเป็นพาหะนำโรค ผู้ที่ติดเชื้ออาจไม่มีอาการใด ๆ หรือมีตั้งแต่อาการเล็กน้อยจนถึงอาการรุนแรงที่อาจนำไปสู่ภาวะช็อกและเสียชีวิตได้

อาการของไข้เลือดออก

หลังจากถูกยุงลายที่มีเชื้อกัด จะใช้เวลาฟักตัวประมาณ 4–10 วันก่อนแสดงอาการ ซึ่งสามารถแบ่งอาการของโรคออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่

ระยะไข้สูง (Febrile phase)

ผู้ป่วยจะมีไข้สูงเฉียบพลัน 39–40 องศาเซลเซียส ต่อเนื่อง 2–7 วัน โดยมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น

• ปวดศีรษะ หน้าร้อนแดง
• ปวดกระบอกตา
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดเมื่อยตามตัว เบื่ออาหาร
• มีจุดเลือดออกหรือผื่นแดงบนผิวหนัง
• ไม่มีอาการไอหรือน้ำมูก (โดยทั่วไป)

ระยะวิกฤต (Critical phase)

ระยะนี้เกิดหลังจากไข้ลดลง ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยชะล่าใจ แต่จริงๆ แล้วอาจมีภาวะรั่วของพลาสมาออกนอกหลอดเลือด ทำให้เลือดข้น ความดันต่ำ และเกิดช็อกได้ อาการสำคัญได้แก่

• ปวดท้องรุนแรง โดยเฉพาะบริเวณชายโครงขวา (อาจเกิดจากตับโต)
• คลื่นไส้ อาเจียนอย่างต่อเนื่อง
• เลือดออกผิดปกติ เช่น เลือดกำเดา เลือดออกตามไรฟัน ประจำเดือนมามาก
• อาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด
• มือเท้าเย็น เหงื่อออก ตัวซีด ชีพจรเบาเร็ว
• อ่อนเพลีย กระสับกระส่าย ซึม
• ปัสสาวะน้อย
• ความดันโลหิตต่ำหรือวัดไม่ได้
• ภาวะช็อก (Dengue Shock Syndrome) ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้

ระยะฟื้นตัว (Recovery phase) 

เป็นระยะสุดท้ายของการเป็นไข้เลือดออก ร่างกายจะค่อยๆ ฟื้นตัว ระบบไหลเวียนกลับมาทำงานปกติ หากสังเกตเห็นผื่นแดงสากๆ เป็นวงสีขาวบนร่างกาย แสดงว่าภูมิคุ้มกันกำลังตอบสนอง และผู้ป่วยกำลังหาย

วิธีป้องกันโรคไข้เลือดออก

แม้ยังไม่มียารักษาเฉพาะ แต่โรคไข้เลือดออกสามารถป้องกันได้ โดยเน้นการหลีกเลี่ยงยุงลายและกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ ดังนี้

• ทายากันยุง หรือใช้เสื้อผ้าที่เคลือบสารกันยุง
• ใส่เสื้อแขนยาว กางเกงขายาว และสวมถุงเท้า
• ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันยุงที่มีสาร DEET
• กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง เช่น ภาชนะขังน้ำ แจกัน ยางรถยนต์เก่า ฯลฯ
• ปิดฝาภาชนะเก็บน้ำให้มิดชิด
• ติดมุ้งลวด หรือกางมุ้งเวลานอน

วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก : ฉีดได้หรือไม่?

ปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกที่ได้รับการรับรอง เช่น

• Dengvaxia (CYD-TDV) – เหมาะสำหรับผู้ที่เคยติดเชื้อเดงกีมาก่อน
• Qdenga (TAK-003) – วัคซีนใหม่ที่ใช้ได้ในหลายกลุ่มอายุ

⚠️ แนะนำปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีน เนื่องจากอาจมีข้อจำกัดเฉพาะบุคคล

ต้องการเช็คราคา และสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ Blez Clinic คลิก : https://blez-clinic.com/en/services/immunization/ 

การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อสงสัยเป็นไข้เลือดออก

หากสงสัยว่าตนเองหรือคนใกล้ชิดอาจเป็นไข้เลือดออก ควรดูแลเบื้องต้นตามนี้:

• ทานยาลดไข้ เฉพาะพาราเซตามอลเท่านั้น (ห้ามใช้แอสไพรินหรือ NSAIDs เพราะเพิ่มความเสี่ยงเลือดออก)
• เช็ดตัวลดไข้ ด้วยน้ำอุ่น ไม่ใช้น้ำเย็น
• ดื่มน้ำเกลือแร่ (ORS) หรือดื่มน้ำบ่อยๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
• พักผ่อนให้เพียงพอ และทานอาหารอ่อน ย่อยง่าย
• เฝ้าระวังอาการผิดปกติ หากไข้ไม่ลดภายใน 2 วัน หรือมีอาการเข้าสู่ระยะวิกฤต ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งปลอดภัย
อย่าปล่อยให้ยุงลายทำร้ายคนที่คุณรัก 💙

แหล่งอ้างอิงจาก :

• บทความความไข้เลือดออก จากโรงพยาบาลเมดพาร์ค

ปรึกษาเภสัชกรฟรี!
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม คลิก https://lin.ee/7qK8RWq หรือ แอดไลน์ : @blezonline